CHĂM THRAH KEYBOARD (CHAMKEY)

I).  SỬ DỤNG FONT: EFEO Cam Thrah Times

- Download Font Cham: EFEO Cam Thrah Times, tại đường dẫn:

http://www.mediafire.com/file/yjewh4fue7hww8g/EFEO+Cam+Thrah+Times.otf

- Cài đặt font: EFEO Cam Thrah Times

Chú ý: Font EFEO Cam Thrah Times, được xây dựng dựa trên chuẩn Unicode đã ban hành. Địa chỉ này sẽ đưa vào ứng dụng trong các hệ điều hành.

Tham khảo: The Unicode Standard, Version 9.0, Range: AA00–AA5F

http://unicode.org/charts/PDF/UAA00.pdf

II). SỬ DỤNG CHAM THRAH KEYBOARD (Chamkey)

Chamkey là bộ gõ tiếng Cham, dung lượng gọn nhẹ, đơn giản đáp ứng mọi nhu cầu của người dùng trong việc soạn thảo văn bản gồm: Cham Thrah, Cham Latin, English, Vietnamese.

 - Download Cham keyboard file (.RAR) tại đường dẫn sau:

http://www.mediafire.com/file/howe1zo61p5a3w8/chamkeyver2.rar

 - Giải nén tập tin (Extract file)

- Mở thư mục Chamkey, thấy một số tập tin như sau:

- Để kích hoạt chương trình gõ chữ Chăm, Click chuột vào biểu tượng ChamThrah.exe

- Chương trình Cham Thrah xuất hiện trên màn hình (Đây là phiên bản thử nghiệm).

Để gõ chữ Cham người dùng cần chuyển phần mềm này sang chữ C hoặc nhấn (Alt + C), gõ Latin Cham (Convert EFEO Cham Latin to Cham Thrah) chuyển phần mềm sang chữ L hoặc nhấn (Alt + L), Gõ tiếng Việt  chuyển phần mềm sang chữ V hoặc nhấn (Alt + V), Gõ tiếng Anh  chuyển phần mềm sang chữ E hoặc nhấn (Alt + E). Để chuyển chế độ này click chuột vào biểu tượng ở khay hệ thống hoặc dùng tổ hợp phím chuyển. Người sử dụng có thể lựa chọn phím chuyển phù hợp với văn bản đang gõ ngay trên giao diện phần mềm.

Giao diện chọn lựa ứng dụng Chamkey

- Hoặc thay đổi nhanh, dùng phím tắt ALT + Z, chọn cách gõ.

III). SỬ DỤNG BÀN PHÍM CHĂM (Chamkey)

1). Bàn Phím Chamkey

Để gõ chữ Cham trên ứng dụng Chamkey, người sử dụng dùng bàn phím sau:

Giao diện bàn phím Chamkey

• Hàng màu xanh lá cây: Dùng phím Shift kết hợp ký tự trên bàn phím.
• Hàng xanh trời: Gõ ký tự thường trên bàn phím.
• Hàng màu đỏ: gõ ký tự 2 lần; ví dụ: kk = ꩀ ꩝  cc = ꩄ , tt = ꩅ, nn = ꩆ, pp = ꩇ, yy = ꩈ  rr = ꩉ ,ll = ꩊ,  ww = ꩎, qq =ꩂ
• Dấu mở đầu văn bản ( ꩜ ) / dấu đóng văn bản  ( ꩟)
• Dấu ô vuông ꨽ (shift < ): Dùng để gõ dấu  như: ꨯ꨽꩝ ꨰ꨽꩝ ꨽ꨩ꩝ ꨽꨷꩝ ꨽ꨪ꩝ ꨽ꨫ꩝ ꨽꨸꩝ ꨽ꨬ꩝ ꨽ꨮ꩝ ꨽꨹꩝ ꨽꨻꩝ ꨽ꩃ꩝ ꨽꨺꩝ ꨽ꨱ꩝
• Dấu phẩy: ꩝
• Dấu Chấm: (꩞). Dùng phím: Shift . (Shift với dấu .)

Lưu ý: Sau nguyên âm hay phụ âm, khi gõ dấu chấm trên bàn phím thì hiển thị dấu chấm vần am (Tuk takai mak) như ꨌꩌ, gõ 2 lần dấu chấm thì hủy dấu chấm vần am và thay thế dấu chấm Cham ꩞.

2). Bàn Phím Chamkey Mở Rộng

2.1. Nhóm nguyên âm: Nguyên âm akhar Thrah Cham gồm 6 ký tự

­Lưu ý: Ina akhar  ꨄ  (gõ ai hoặc Shift a)

2.2. Nhóm phụ âm: Phụ âm akhar Thrah Cham gồm 35 ký tự.

Lưu ý: Một số ký tự in Hoa có sử dụng thêm phím Shift.

Ví dụ: chữ ꨇ có 2 cách gõ: “Shift k” hoặc gõ “kh”.

2.3). Nhóm phụ âm cuối: Phụ âm cuối (akhar matai) là phụ âm ở vị trí cuối cùng của một từ, có 14 ký tự.

2.4). Nhóm số

 

MỘT SỐ KẾ HỌACH

1). Font chữ sẽ hòan chỉnh hơn, gồm ít nhất 3 font sau:

EFEO Cam Thrah Times,

EFEO Cam Thrah Arial,

EFEO Cam Thrah Tahoma

2). Hiện nay chương trình Cham keyboard đang thử nghiệm giai đọan cuối cho hệ điều hành Windows, sẽ hòan chỉnh trong thời gian sắp tới.

3). Sau khi hòan thành cho hệ điều hành Windows, chúng tôi sẽ tiếp tục phát triển cho hệ điều hành Macintosh.

 

KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

Một số kết quả nghiên cứu ban đầu như sau:

1). Trang web: kauthara.org

Hiện nay chúng tôi đã hòan thành một số ứng dụng và đã đăng tải trên website: kauthara.org

- Tự điển (Dictionary)

- Font Cham (Cham Font)

- Chuyển Rumi sang Cham Thrah (Convert EFEO Cham Latin to Cham Thrah)

- Bàn phím Cham ảo ( Cham Keyboard)

- Chuyên đề học tiếng Cham (Cham Language)

  - Học tiếng Cham qua Video (Cham Media)

  - Một số hình ảnh (Cham Album)

    Một số chuyên mục trên, chúng tôi sẽ tiếp tục hòan thiện.

 

2). Chương trình Cham Keyboard

Chương trình này chúng tôi sẽ tiếp tục nghiên cứu và hòan thiện sớm để phục vụ cộng đồng Cham, ứng dụng và sử dụng chương trình trong việc bảo tồn tiếng nói và chữ viết Cham.

KÊU GỌI

Kết quả nghiên cứu ở trên là một nỗ lực rất lớn đối với bản thân tôi, nhằm mục đích đưa ứng dụng Công nghệ thông tin vào công tác bảo tồn di sản tiếng nói và chữ viết Cham.

Để hòan thành những ý nguyện của mình với những việc làm cụ thể ở trên, tôi rất mong các cá nhân, tổ chức, cũng như cộng đồng Cham đóng góp ý kiến cho các ứng dụng chương trình trên, lời động viên về tinh thần cũng như giúp đở về mặt tài chính để trang web Kauthara.org được online mãi mãi phục vụ cộng đồng, và một số ứng dụng khác sẽ được nâng cấp và hòan thiện sớm hơn.

Tác giả

Văn Ngọc Sáng (Putra Podam)

Liên lạc:

Full name: Van Ngoc Sang (Putra Podam)

Office: University Technology Malaysia (UTM)

Phone: Malaysia: +60 1111142630

Vietnam: +84 905 442266

E-mail: sangpodam@yahoo.com

Facebook: Putra Podam