Trong tiếng Cham từ xưa đến nay khi muốn bày tỏ thái độ biết ơn đối với một ai đó chúng ta thường sử dụng từ “Ndua dhar phuel” nghĩa là “cảm ơn”. Tuy nhiên, hiện nay trong mạng xã hội Facebook người Cham có xuất hiện một vài cá nhân sử dụng từ “Karun” mà chưa hiểu nghĩa như thế nào.

Để làm rõ vấn đề này hãy phân tích 2 từ "DHAR PHUEL" và "KARUN"

1). DHAR PHUEL

- Dhar (Skt. Dhar, dhara): nghĩa là ơn, phước

- Phuel (Skt. Phala): nghĩa là ơn, phước

Người Cham xưa nay dùng cả hai từ Dhar Phuel để nói lên sự "cảm động, cảm kích, cảm nhận..." trước cái "ơn" mà người khác, (vật thể khác, số trời...) đem lại cho mình. Ví dụ:

-Ndua phuel: Cảm ơn

- Ndua dhar phuel: Cảm ơn

- Jalan dhar phuel: đường đạo đức

- Bayar dhar phuel: trả ơn phước

Để mô tả sự cảm động, cảm kích hay cảm nhận nhẹ hơn thì người Cham có thể dùng như sau:

- Thau dhar: biết ơn

- Thau phuel: biết ơn

Hoặc kết hợp luôn cả hai từ:

- Thau dhar phuel: biết ơn

Ngoài ra, để dùng từ cảm ơn, người Chăm còn dùng Aen ngai (ân nghĩa)  như:

-Aen: Ơn;   -Aen ngai: Ân nghĩa, ơn nghĩa

-Ndua aen: Cảm ơn

-Ndua aen ngai: Cảm ơn

Như vậy người Cham xưa dùng từ rất phong phú để bày tỏ thái độ biết ơn.

2). KARUN

Hiện nay, đề bày tỏ thái độ cảm ơn đến người khác, một vài người Cham dùng từ “Karun” mà không hiểu nghĩa như thế nào?

+ Người Cham Panduranga thường chỉ dùng: “DHAR PHUEL" để nói lên từ cảm ơn.

+ Người Chăm Châu Đốc / Campuchia dùng từ: “AUEN SAGUN / AUEN DIGUN, để nói lên từ cảm ơn.

+ KARUN [Malai: karunia: nghĩa là quà tặng]

+ Tự điển Aymonier, KARUN nghĩa 1). Con duy nhất, 2) quà tặng

+ Trong tự điển Bùi Khánh Thế, từ KARUN có nội dung như trong tự điển Amonier nhưng đảo lộn vị trí và nội dung khác đi một chút là 1) ơn, ân huệ và 2) là Con một.

+KURUN viết trên bia ký Đồng Yên Châu (TK.4) có nội dung là công trạng, quà tặng, ân sủng từ bề trên.

Nội dung dịch bởi Thurgood 1999, p. 3:

Siddham! Ni yang nāga punya putauv.
Ya urāng sepuy di ko, kurun ko jemā labuh nari svarggah.
Ya urāng paribhū di ko, kurun saribu thun davam di naraka, dengan tijuh kulo ko.

Putra Podam (2015):
Siddham! Ni yang nagar hu patao.
Hec thei urang pok noja kau, kurun kau kaya banrik mang suraga
Hec urang yang paribai di kau, kurun saribu thun dalam di naraka, saong tijuh tal tanah raya.

QUA MỘT SỐ MINH CHỨNG TRÊN CHO THẤY "KARUN" LÀ CÔNG TRẠNG, QUÀ TẶNG, ÂN SỦNG từ bề trên chứ không phải từ dùng để CẢM ƠN.

Từ định nghĩa trong cuốn tự điển của tác giả Bùi Khánh Thế, nhóm tham gia tự điển này dùng theo mà chưa hiểu rõ nghĩa, thường tự mình sáng tạo ra từ mới hoặc nghĩa mới nên có hiện tượng mới này. Đây là một sai lầm rất lớn và đáng xấu hổ cho những người dân CHAM khi bất kỳ ai dùng từ KARUN này với nghĩa Cảm ơn.

Để bảo tồn chữ chữ Chăm nói chung và làm sáng tỏ tiếng nói Chăm hãy dùng từ Cảm ơn của người Chăm đúng nghĩa.

Ndua dhar phuel: Cảm ơn

Ndua dhar: Cảm ơn

Ndua phuel: Cảm ơn

Ndua aen: Cảm ơn

Ndua aen ngai: Cảm ơn

Thau dhar: biết ơn

Thau phuel: biết ơn

Thau dhar phuel: biết ơn

 

Putra Podam
Malaysia 1/11/2017