Nghe Clip: Acar thờ phượng Po Allah (Acar bhuk tik Po Allah)
Allahu akbar!
Abissa mil la hir rah mâ nir Rahimik. “Bismillah hir rahman nir raheem”. [Nhân danh Allah, Đấng rất mực độ lượng, Đấng rất mực khoan dung].
Ni dahlak likau brei thau, dahlak angan Putra Podam (tuei panuec Yuen éw: Van Ngoc Sang).
Dahlau kal (dahlau abih), likau tadhuw ayuh abih jih jang Po Gru daok di 4 bhum negar yau: Panrang, Kraong, Parik, Pajai…..hu pran yawa, kheng kadeng….daok hu sa ribuw thun ayuh, sa ratuh thun taha, mbuk kaok patih, tagei druh abih, min suan daok yau krung.
Ni dahlak hu hadom baoh panuec likau ndom ka adat cambat tuei anak Campa drei, ndom panuec kadha gah Agama Awal hai lac Agama Asulam.
Meng tak di kal nan Cam drei (bhap bani Campa) tuei Agama Hindu min (Hindu nan yuen ew: Balamon), Balamon hu marai tel di nagar Campa di abat dua (tuei Yuen lac thế kỷ 2) di thun 192.
Tuk meng kal nan patao bia Campa drei (raja rani putri putra Campa) tuei agama Balamon (marai meng nagar khaol Keling- Ấn Độ).
Tuei urang Pareng (pháp) brei thau, Agama Islam (hai lac Bani Islam) meng kal hu marai tel aia Campa drei di abat 9 (thế kỷ 9).
Min tel thun 1471 (abat 15-thế kỷ 15) kalin yuen taong mâk Bel Pura Vijaya (Thành Đồ Bàn). Di meng thun nan nao Campa lahik Vijaya. Nagar Campa klak Agama Hindu (klak Balamon) yau khaol Kur, khaol Siam, khaol Thai, khaol Laos, khaol Jawa,… jang klak agama Balamon yau khaol Cam min.
Yau meng Campa lahik Vijaya, di meng nan nao, dalam madhir patao (raja rani putri putra) Campa, manuis tagok ngap patao, drâng rai patao, tuei dak rai Cam caik wek, bhian tuei Asulam yau:
- Putra Harijit (Patao Chế Mân - Jaya Simavarman III- Raja Kembayat),
- Cei Bunga (Patao Chế Bồng Nga - Zainal Abidin patao Islam),
- Sunan Ampel,
- Jumadil Kubro,
- Putri Saadong,
- Po Kabrah (1460 - 1494), Po Haniim Per,…
- Po Patao At (1553-1579), tuei Islam mak ngan: Sultan Shafi'i Ibn Abu Khasim,
- Po Klaong Mâh Nai, hai lac Po Mah Taha (1622-1627) tuei Islam,
- Po Rome (1627-1651) tagok patao ngan: Nik Mustafa Bin Wan Abul Muzaffar Waliyullah,
- Po Nraop, Nik Salam Bin Nik Mustafa, Nik Ali Bin Nik Mustafa,
- Cei Brei (1783-1786),
- Tuan Phaow (1796-1797),
- Katip Sumat (1833 - 1834),
- Katip Ja Thak Wa (1834-1835),
- Les Kosem - Haji Les Kosem (angan: Po Nagar)
- ... daok ralo wek,...
Patao Campa meng abat 15 marai tel Campa lahik aia bhian tuei Islam, oh hu patao Campa tuei agama Balamon (Hindu) tra.
Tel di abad 17 (thế kỷ 17), raja patao Po Rome hu ba Cam Balamon marai tuei bhuk tik Po Allah, di meng nan nao, Cam Balamon jieng Cam Ahier, Cam lac Agama Ahier.
Cam Awal nan, ew, Cam tuei Agama Awal. Yau urang Imam, Katip, Acar hu bhuk tik Po Allah saong tuei jalan nabi Muhammad, bac tapuk koran tuei panuec ndom sap puec urang Arap tuei Islam.
Patao bia Campa, muk-kei Campa meng di kal tuei Islam (Asulam) min, marai tel harei ini.
Hình 1. Giáo sĩ (Acar) hệ phái Awal (Hồi giáo).
Hình 2. Giáo sĩ (Acar) hệ phái Awal (Hồi giáo).
Acar bhuk tik Po Allah (ꨀꨌꩉ ꨞꨭꩀ ꨓꨪꩀ ꨛꨯꨮ ꨀꨤꨶꩍ)
ꨗꨪ ꨕꨨꨵꩀ ꨤꨪꨆꨮꨭ ꨝꨴꨬ ꨔꨮꨭ, ꨕꨨꨵꩀ ꨀꨊꩆ ꨚꨭꨓꨴ (ꨓꨶꨬ ꨚꨗꨶꨮꩄ ꨢꨶꨮꩆ ꨃꨥ: ꨥꩆ ꨊꨯꩀ ꨧꩃ).
ꨕꨨꨵꨮꨭ ꨆꩊ (ꨕꨨꨵꨮꨭ ꨀꨝꨪꩍ), ꨤꨪꨆꨮꨭ ꨓꨖꨭꨥ ꨀꨢꨭꩍ ꨀꨝꨪꩍ ꨎꨪꩍ ꨎꩃ ꨛꨯꨮ ꨈꨴꨭ ꨕꨯꨱꩀ ꨕꨪ ꩔ ꨞꨭꩌ ꨗꨮꨈꩉ ꨢꨮꨭ: ꨚꨗꨴꩃ, ꨆꨴꨯꨱꩃ, ꨚꨣꨪꩀ, ꨚꨎꨰꨨꨭ….. ꨚꨴꩆ ꨢꨥ, ꨇꨮꩃ ꨆꨕꨮꩃꨕꨯꨱꩀ…. ꨨꨭ ꨧ ꨣꨪꨝꨭꨥ ꨔꨭꩆ ꨀꨢꨭꩍ, ꨧ ꨣꨩꨓꨭꩍ ꨔꨭꩆ ꨓꨨ, ꨡꨭꩀ ꨆꨯꨱꩀ ꨚꨓꨪꩍ, ꨓꨈꨬ ꨕꨴꨭꩍ ꨀꨝꨪꩍ, ꨟꨪꩆ ꨧꨶꩆ ꨕꨯꨱꩀ ꨢꨮꨭ ꨆꨴꨭꩂ.
ꨗꨪ ꨕꨨꨵꩀ ꨨꨭ ꨨꨕꨯꩌ ꨝꨯꨱꩍ ꨚꨗꨶꨮꩄ ꨤꨪꨆꨮꨭ ꨙꨯꩌ ꨆ ꨀꨕꩅ ꨌꨡꩅ ꨓꨶꨬ ꨀꨗꩀ ꨌꩌꨛꨩ ꨕꨴꨬ, ꨙꨯꩌ ꨚꨗꨶꨮꩄ ꨆꨖ ꨈꩍ ꨀꨈꨟ ꨀꨥꩊ ꨨꨰ ꨤꩄ ꨀꨈꨟ ꨀꨧꨭꨤꩌ.
ꨟꨮꩃ ꨓꩀ ꨕꨪ ꨆꩊ ꨗꩆ ꨌꩌ ꨕꨴꨬ (ꨞꩇ ꨝꨗꨪ ꨌꩌꨛꨩ) ꨓꨶꨬ ꨀꨈꨟ ꨨꨪꨙꨭ ꨟꨪꩆ (ꨨꨪꨙꨭ ꨗꩆ ꨢꨶꨮꩆ ꨃꨥ: ꨝꨤꨟꨯꩆ), ꨝꨤꨟꨯꩆ ꨨꨭ ꨟꨣꨰ ꨓꨮꩊ ꨕꨪ ꨗꨈꩉ ꨌꩌꨛꨩ ꨕꨪ ꨀꨝꩅ ꨕꨶ, ꨕꨪ ꨔꨭꩆ ꩑꩙꩒.
ꨓꨭꩀ ꨟꨮꩃ ꨆꩊ ꨗꩆ ꨚꨓꨯꨱ ꨝꨳ ꨌꩌꨛꨩ ꨕꨴꨬ (ꨣꨎ ꨣꨗꨪ ꨚꨭꨓꨴꨪ ꨚꨭꨓꨴ ꨌꩌꨛꨩ) ꨓꨶꨬ ꨀꨈꨟ ꨝꨤꨟꨯꩆ (ꨟꨣꨰ ꨟꨮꩃ ꨗꨈꩉ ꨇꨯꨱꩊ ꨆꨮꨤꨫꩂ).
ꨓꨶꨬ ꨂꨣꩃ ꨚꨣꨮꩃ ꨝꨴꨬ ꨔꨮꨭ, ꨀꨈꨟ ꨁꨧꨵꩌ (ꨨꨰ ꨤꩄ ꨝꨗꨪ ꨁꨧꨵꩌ) ꨟꨮꩃ ꨆꩊ ꨨꨭ ꨟꨣꨰ ꨓꨮꩊ ꨀꨳ ꨌꩌꨛꨩ ꨕꨴꨬ ꨕꨪ ꨀꨝꩅ ꩙.
ꨟꨪꩆ ꨓꨮꩊ ꨔꨭꩆ ꩑꩔꩗꩑ (ꨀꨝꩅ ꩑꩕) ꨆꨤꨪꩆ ꨢꨶꨮꩆ ꨓꨯꨱꩃ ꨟꨲꩀ ꨝꨮꩊ ꨚꨭꨣ ꨥꨪꨎꨢ. ꨕꨪ ꨟꨮꩃ ꨔꨭꩆ ꨗꩆ ꨗꨯꨱ ꨌꩌꨛꨩ ꨤꨨꨪꩀ ꨥꨪꨎꨢ. ꨗꨈꩉ ꨌꩌꨛꨩ ꨆꨵꩀ ꨀꨈꨟ ꨨꨪꨙꨭ (ꨆꨵꩀ ꨝꨤꨟꨯꩆ) ꨢꨮꨭ ꨇꨯꨱꩊ ꨆꨭꩉ, ꨇꨯꨱꩊ ꨧꨳꩌ, ꨇꨯꨱꩊ ꨔꨰ, ꨇꨯꨱꩊ ꨤꨯꨱ, ꨇꨯꨱꩊ ꨎꨥ,… ꨎꩃ ꨆꨵꩀ ꨀꨈꨟ ꨝꨤꨟꨯꩆ ꨢꨮꨭ ꨇꨯꨱꩊ ꨌꩌ ꨟꨪꩆ.
ꨢꨮꨭ ꨟꨮꩃ ꨌꩌꨛꨩ ꨤꨨꨪꩀ Vꨁꨎꨢ, ꨕꨪ ꨟꨮꩃ ꨗꩆ ꨗꨯꨱ, ꨕꨤꩌ ꨟꨖꨪꩉ ꨚꨓꨯꨱ (ꨣꨎ ꨣꨗꨪ ꨚꨭꨓꨴꨪ ꨚꨭꨓꨴ) ꨌꩌꨛꨩ, ꨟꨗꨶꨪꩋ ꨓꨈꨯꩀ ꨊꩇ ꨚꨓꨯꨱ, ꨕꨴꨲꩂ ꨣꨰ ꨚꨓꨯꨱ, ꨓꨶꨬ ꨕꩀ ꨣꨰ ꨌꩌ ꨌꨰꩀ ꨥꨮꩀ, ꨞꨳꩆ ꨓꨶꨬ ꨀꨧꨭꨤꩌ ꨢꨮꨭ:
- ꨚꨓꨯꨱ ꨍꨮ ꨟꨲꩆ,
- ꨌꨬ ꨝꨭꨊ (ꨚꨓꨯꨱ ꨍꨮ ꨝꨯꩂ ꨊ),
- ꨧꨭꨗꩆ ꨀꩌꨚꨮꩊ,
- ꨎꨭꨟꨕꨪꩊ ꨆꨭꨝꨴꨯ,
- ꨚꨭꨓꨴꨪ ,
- ꨛꨯꨮ ꨆꨝꨴꩍ,
- ꨛꨯꨮ ꨨꨗꨳꨪꩌ ꨚꨮꩉ,
- ꨛꨯꨮ ꨚꨓꨯꨱ ꨀꩅ,
- ꨛꨯꨮ ꨆꨵꨯꨱꩃ ꨟꨲꩍ ꨗꨰ (ꨛꨯꨮ ꨟꩍ ꨓꨨ)
- ꨛꨯꨮ ꨣꨯꨟꨮ,
- ꨛꨯꨮ ꨗꨴꨯꨱꩇ,
- ꨌꨬ ꨝꨴꨬ,
- ꨓꨶꩆ ꨜꨯꨱꨥ,
- ꨆꨓꨪꩇ ꨧꨭꨟꩅ,
- ꨆꨓꨪꩇ ꨎ ꨔꩀ,
- ꨤꨮꩋ ꨆꨯꨧꨮꩌ,
.. ꨕꨯꨱꩀ ꨣꨤꨯ ꨥꨮꩀ,...
ꨚꨓꨯꨱ ꨌꩌꨛꨩ ꨟꨮꩃ ꨀꨝꩅ ꩑꩕ ꨟꨣꨰ ꨓꨮꩊ ꨌꩌꨛꨩ ꨤꨨꨪꩀ ꨀꨳ ꨞꨳꩆ ꨓꨶꨬ ꨁꨧꨵꩌ, ꨅꩍ ꨨꨭ ꨚꨓꨯꨱ ꨌꩌꨛꨩ ꨓꨶꨬ ꨀꨈꨟ ꨝꨤꨟꨯꩆ (ꨨꨪꨙꨭ) ꨓꨴ.
ꨓꨮꩊ ꨕꨪ ꨀꨝꨕ ꩑꩗, ꨣꨎ ꨚꨓꨯꨱ ꨛꨯꨮ ꨣꨯꨟꨮ ꨨꨭ ꨝ ꨌꩌ ꨝꨤꨟꨯꩆ ꨟꨣꨰ ꨓꨶꨬ ꨞꨭꩀ ꨓꨪꩀ ꨛꨯꨮ ꨀꨤꨵꩍ, ꨕꨪ ꨟꨮꩃ ꨗꩆ ꨗꨯꨱ, ꨌꩌ ꨝꨤꨟꨯꩆ ꨎꨳꨮꩂ ꨌꩌ ꨀꨨꨳꨮꩉ, ꨌꩌ ꨤꩄ ꨀꨈꨟ ꨀꨨꨳꨮꩉ.
ꨌꩌ ꨀꨥꩊ ꨗꩆ, ꨃꨥ, ꨌꩌ ꨓꨶꨬ ꨀꨈꨟ ꨀꨥꩊ. ꨢꨮꨭ ꨂꨣꩃ ꨁꨟꩌ, ꨆꨓꨪꩇ, ꨀꨌꩉ ꨨꨭ ꨞꨭꩀ ꨓꨪꩀ ꨛꨯꨮ ꨀꨤꨵꩍ ꨧꨯꨱꩃ ꨓꨶꨬ ꨎꨤꩆ ꨗꨝꨪ ꨟꨭꨨꩌꨟꨕ, ꨝꩄ ꨓꨚꨭꩀ ꨆꨯꨣꩆ ꨓꨶꨬ ꨚꨗꨶꨮꩄ ꨙꨯꩌ ꨧꩇ ꨚꨶꨮꩄ ꨂꨣꩃ ꨀꨣꩇ ꨓꨶꨬ ꨁꨧꨵꩌ.
ꨚꨓꨯꨱ ꨝꨳ ꨌꩌꨛꨩ, ꨟꨭꩀꨆꨬ ꨌꩌꨛꨩ ꨟꨮꩃ ꨕꨪ ꨆꩊ ꨓꨶꨬ ꨁꨧꨵꩌ (ꨀꨧꨭꨤꩌ) ꨟꨪꩆ, ꨟꨣꨰ ꨓꨮꩊ ꨨꨣꨬ ꨁꨗꨪ.
Hình 3. Giáo sĩ (Acar) hệ phái Awal (Hồi giáo) đang cạo tóc (cạo đầu).
Hình 4. Giáo sĩ (Acar) hệ phái Awal (Hồi giáo) đang cạo tóc (cạo đầu).
Hình 5. Tín đồ Bani Islam (Hồi giáo) đang cạo tóc (cạo đầu).
Hình 6. Tín đồ Bani Islam (Hồi giáo) cạo tóc (cạo đầu) xong.
Hình 7. Tín đồ Bani Islam (Hồi giáo) cạo tóc (cạo đầu) xong.
Hình 8. Giáo sĩ (Acar) cạo tóc (cạo đầu) xong.
Hình 9. Giáo sĩ (Acar), đội mũ Kalah aia.
Hình 10. Giáo sĩ (Acar) đội mũ Kalah aia.
Hình 11. Giáo sĩ (Acar) đội mũ Kalah aia bên trong và quấn khăn bên ngoài.
Hình 12. Giáo sĩ (Acar) đội mũ Kalah aia bên trong và quấn khăn bên ngoài.
Hình 13. Giáo sĩ (Acar), cạo toc, đội mũ Kalah aia bên trong và quấn khăn bên ngoài như Islam.
Hình 14. Giáo Hoàng bên Công giáo đội mũ Kalah Aia như Giáo sĩ (Acar) bên Awal.
Hình 15. Giáo Hoàng bên Công giáo đội mũ Kalah Aia như Giáo sĩ (Acar) bên Awal.
Hình 16. Tín đồ Islam Malaysia đôi mũ Kalah Aia như Giáo sĩ (Acar) bên Awal.
Hình 17. Giáo sĩ (Acar) đội mũ Kalah aia bên trong và quấn khăn bên ngoài.
Hình 18. Imam Islam quấn khăn bên ngoài.
Hình 19. Nabi Muhammad (Rasul Muhammad), Thiên sứ Muhaamad quấn khăn bên ngoài.
Hình 19. Putra Podam, đội mũ Kalah Aia bên trong và quấn khăn bên ngoài.
Hình 20. Putra Podam, đội mũ Kalah Aia bên trong và quấn khăn bên ngoài.
Hình 21. Putra Podam, đội mũ Kalah Aia bên trong và quấn khăn bên ngoài.
Hình 22. Putra Podam, đội mũ Kalah Aia bên trong và quấn khăn bên ngoài.
Hình 23. Putra Podam, đội mũ Kalah và không quấn khăn.
Hình 23. Putra Podam, không đội mũ, không quấn khăn.