Nguồn Facebook: Jaya Thiên
Po Cei Khar Mâh Bingu là biệt danh (tên tục) của Po Cei Sah Bin Bingu, vì ông hay mặc chiếc chăn quấn màu/bằng vàng. Ngoài ra ông còn có các tên gọi khác như Po Cei, Ngài là vị tướng tài trong triều đại vua Po Ramé (1627-1651), ông thường cầm roi và một tấm khăn ngao du khắp xứ sở.
Liên quan đến Khu Thánh tích của Ngài nằm trong thung lũng Kapet, mà có thể sau này, toàn bộ khu Thánh tích sẽ bị nhấn chìm dưới lòng hồ Kapet, khi mà dự án hồ thuỷ lợi này được thực hiện.
Nay, xin viết thêm về công trạng của Po Cei Khar Mâh Bingu đắp đập dẫn thuỷ nhập điền mang nước về cho dân chúng. Đó chính là con đập ĐaMi (banâk Dami), đập này có nguồn từ núi Madrén (Di Linh) dẫn nước về cho cánh đồng Radak (La Dạ).
Công trạng của Ngài luôn được hát kể mỗi dịp làm lễ cúng Ngài ở Palei Craoh Tang (Làng Lâm Thuận, huyện Hàm Thuận Bắc).
Bài hát lễ:
Cei daok di Hamu Kruec
Hamu Kruec Cei oh daok
Cei ruah Banâk di mblang Kep
Mblang Kep cei oh daok
Cei ruah Banâk di mblang Racam.
Tạm dịch:
Ngài ở cánh đồng Kruec
Đồng Kruec Ngài không ở
Ngài chọn đồng bằng Kep
Đồng bằng Kep Ngài không ở
Ngài chọn đồng bằng Racam
Truyện tích: Khi xưa, có cậu tên là Cei Khar Mâh Bingu (người Việt gọi là Cậu Hoa), cậu có để ý/yêu cô gái ở Palei Craoh Tang (làng Lâm Thuận nay) tên là cô Dùi.
Một hôm cậu tự ý bôi vật dơ dáy lên thân mình để cho ruồi bu, sâu đục, tanh hôi. Nhiều người lo sợ nên khiêng cậu đi tắm rửa sạch sẽ và chăm sóc cẩn thận. Khi tỉnh lại, ông nói là đã ăn nhầm thịt trâu chết ở núi Đá Bạc về, và bà con cũng biết núi đá bạc ở vùng Phan-Rang đang làm lễ tế trâu cho thần núi đá bạc. Tuy nhiên bà con không tin, nên ông mới mửa thịt trâu ra, nên cả làng hoảng hốt và tin thật, cho ông là thần thánh và rất tin ông.
Tuy nhiên bố mẹ cô Dùi, vì không cho cô ưng cậu hoa nên cấm cản, sau ông đã cướp cô Dùi đi theo mình.
Chú thích:
Cei Khar Mâh Bingu = Cậu Hoa
Palei Craoh Tang = thôn Lâm Thuận
Radak = làng La Dạ
Danaw kraong Kruec = hồ sông Quao
Mblang = sân (cánh đồng, chỉ xứ)
Kep = làng Kép
Racam = làng Ra-Chăm
Tên địa danh được kể trong bài hát lễ dành cho Ngài chính là các con đập mà Ngài đã có công cùng dân chúng xây dựng.
Hình 1. Tác giả. Jaya Thiên
Hình 2. Po Cei Khar Mâh Bingu và Đập Da-Mi (Đa-Mi)
