Xem video:Dân tộc Chăm tại Việt Nam không biết tôn giáo ghi tên gì?

Công văn mang ký Số: 520 của Bộ nội vụ - Tôn giáo chính phủ ký ngày 13 tháng 02 năm 2023 của Bộ trưởng Bộ Nội vụ về việc trả lời kiến nghị cử tri của đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Thuận theo Công văn số: 2018/BDN ngày 30/12/2022 của Ban Dân nguyện thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội chuyển kiến nghị tới Quốc hội sau kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa 15.

Nội dung kiến nghị: “Hiện nay, cử tri theo tôn giáo Bàni không có thông tin chính xác cụ thể, trên hệ thống sơ sở dữ liệu quốc gia chỉ ghi chung chung là Hồi giáo thì chưa chính xác. Cử tri kiến nghị xem xét, bổ sung nội dung các tôn giáo cụ thể vào cơ sở dữ liệu quốc gia”.

a). Một số Công văn của Chính phủ

Để thực hiện chỉ đạo của Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình (Thông báo số: 159 của thông báo -Văn phòng chính phủ ngày 17/4/2020 của Văn phòng Chính phủ).

Bộ Nội vụ ban hành Công văn Số: 6955 của Bộ nội vụ - Tôn giáo chính phủ, ngày 28/12/2020 về danh mục các tổ chức tôn giáo, tổ chức được cấp chứng nhận đăng ký hoạt động tôn giáo.

Tại Việt Nam hiện nay có 36 tổ chức tôn giáo, thuộc 16 tôn giáo. Tại Mục 6, tôn giáo ghi: Hồi giáo, bao gồm 7 tổ chức tôn giáo, như sau:

1). Ban Đại diện Cộng đồng Hồi giáo Thành phố Hồ Chí Minh (tôn giáo ghi: Hồi giáo),

2). Cộng đồng Hồi giáo (Islam) tỉnh An Giang (tôn giáo ghi: Hồi giáo),

3). Hội đồng Sư cả Hồi giáo Bàni tỉnh Ninh Thuận (tôn giáo ghi: Hồi giáo),

4). Cộng đồng Hồi giáo (Islam) tỉnh Tây Ninh (tôn giáo ghi: Hồi giáo),

5). Ban Đại diện Cộng đồng Hồi giáo (Islam) tỉnh Ninh Thuận (tôn giáo ghi: Hồi giáo),

6). Hội đồng Sư cả Hồi giáo Bàni tỉnh Bình Thuận (tôn giáo ghi: Hồi giáo),

7). Ban Quản trị thánh đường Anno Hà Nội (tôn giáo ghi: Hồi giáo).

b). Nội dung kiến nghị của đoàn đại biểu Quốc hội Bình Thuận

Căn cứ Công văn của Chính phủ, thì tại mục tôn giáo ghi: Hồi giáo, gồm có 7 tổ chức tôn giáo như đã liệt kê ở trên.

Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Thuận, rõ khổ là không nắm Công văn của Chính phủ về Danh mục tôn giáo ở Việt Nam, nên có kiến nghị thật khôi hài, trích đoạn “…tôn giáo Bàni…cơ sở dữ liệu quốc gia ghi chung chung Hồi giáo là chưa chính xác…”.

Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Thuận căn cứ vào đâu mà kiến nghị đòi tôn giáo: Bàni? Trong khi Danh mục tôn giáo của Chính phủ ghi tôn giáo: Hồi giáo.

Thực tế cho thấy, các cơ quan tham mưu về tôn giáo ở hai tỉnh Ninh Thuận và Bình Thuận là không có người Chăm theo Hồi giáo (tức không có người Chăm theo Hồi giáo dòng Awal), mà hầu hết là người Chăm theo Balamon (tức Chăm Hồi giáo dòng Ahier hay Chăm Ahier mà thôi).

Hơn nữa, những cán bộ tham mưu vụ việc tôn giáo là không công minh, không công tâm, mà hầu như ủng hộ ông Thành Phân. Do đó, vụ việc tham mưu cho Sở Nội vụ, Ủy ban hay tỉnh Ủy đều theo chiều có lợi cho ông Thành Phân, Thành Thanh Dải (thủ tướng Chăm lưu vong), Lưu Văn Đức (Chăm Ahier, Ủy viên Thường trực Hội đồng Dân tộc của Quốc hội), Đổng Văn Dinh (Chăm Ahier, Ban Dân vận Tỉnh ủy Ninh Thuận), …

Tại sao đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Thuận, hăng hái kiến nghị đòi tôn giáo: Bàni (trong khi Bàni chưa từng tồn tại trong lịch sử tôn giáo của dân tộc Chăm hay Chăm-pa, kể từ thời Pháp thuộc đến nay), mà đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Thuận không kiến nghị việc khác có lợi cho dân tộc Chăm hơn như: Kiến nghị Chính phủ Việt Nam công nhận quyền dân tộc bản địa cho dân tộc Chăm theo hiến chương của Liên Hợp Quốc (Thông qua bởi Đại Hội đồng Liên Hợp Quốc theo Nghị quyết số 61/295 ngày 13/9/2007),…hay thực hiện lời tuyên truyền của ông Lưu Văn Đức nên tổ chức trưng cầu dân ý đòi tôn giáo,… xa hơn, trưng cầu dân ý đòi khu tự trị cho dân tộc Chăm…? (Nghe Vi-deo tuyên truyền của ông Lưu Văn Đức).

c). Nội dung Công văn 520 của Bộ nội vụ- Ban tôn giáo chính phủ

Trong đoạn 2, nội dung của Công văn số 520 về tôn giáo Hồi giáo được truyền bá vào Chăm-pa (Việt Nam) là hoàn toàn phù hợp.

Riêng 3 dòng cuối của Đoạn 2, với nội dung: “Trên hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, thông tin tôn giáo của công dân là người Chăm theo Hồi giáo Bàni được ghi nhận cụ thể là “Hồi giáo Bàni” (không ghi chung chung là “Hồi giáo”).

Đọc nội dung 3 dòng cuối của đoạn 2, Bộ Nội vụ vẫn chưa trả lời rõ tôn giáo của dân tộc Chăm. Một khi tôn giáo của người Chăm chưa rõ, thì quyền công dân sẽ bị lấp lửng, mập mờ, …

Rõ, nội dung Công văn trên của Bộ Nội vụ vừa là cho xong việc, vừa làm cho vừa lòng nhóm đòi tôn giáo: Bàni.

Xin hỏi Bộ Nội vụ, cuối cùng tôn giáo của người Chăm là gì? “Hồi giáo” hay “Hồi giáo Bàni”? …

Trong khi, Danh mục tôn giáo của Chính phủ chỉ ghi tôn giáo: “Hồi giáo”.

Vậy xin hỏi “Hồi giáo Bàni” có phải là Mã số mới, hay mã số tôn giáo thứ 17 bổ sung thêm trong Danh mục tôn giáo Việt Nam hay không? hay chỉ ghi cho “Mập mờ”, để cho người dại nữa mừng nữa lo.

Hỏi tiếp:

Nếu Bộ Nội vụ cấp mã số mới tôn giáo “Hồi giáo Bàni”, thì đề nghị Bộ Nội vụ phải giải thích cho dân Chăm hiểu “Bàni” là gì, nguồn gốc từ “Bàni”, tại sao lại có tôn giáo “Hồi giáo Bàni”?

Trong khi dân tộc Chăm hay Chăm pa xưa chỉ có hai dòng tôn giáo với thuật ngữ tôn giáo là: Awal và Ahier.

Theo Công văn, Bộ Nội vụ vẫn chưa trả lời cho cộng đồng Chăm biết về cái gọi là tôn giáo: Bàni? và lời tuyên truyền trong cộng đồng, “Chính phủ Việt Nam xóa tôn giáo Bàni của dân tộc Chăm” do ông Thành Phân khởi xướng. Thực tế, lời tuyên truyền này cũng có lý, đây là mấu chốt là minh chứng để họ đòi tôn giáo Bàni.

Từ khi thống nhất đất nước từ năm1975, trong chứng minh nhân dân của người Chăm chỉ ghi:

Dân tộc: Chiêm; tôn giáo: Hồi giáo

Trở về sau, chứng minh nhân dân ghi: dân tộc Chăm, Tôn giáo: Hồi giáo (hoặc Đạo Hồi).

Đến năm 2018, 2019, chứng minh nhân dân của người Chăm xuất hiện tên tôn giáo mới mang tên tôn giáo: Bàni (nhưng thực tế từ Bàni chưa từng tồn tại trong Danh mục tôn giáo của Ban Tôn giáo Chính phủ). Lỗi này từ đâu? do ai chủ trương? mà tôn giáo “Bàni” xuất hiện trong chứng minh nhân dân cả hai tỉnh Ninh Thuận và Bình Thuận.

Đến khi thay chứng minh nhân dân thành căn cước công dân thì tôn giáo Bàni biến mất. đây là mấu chốt, là vấn đề chính mà người Chăm chủ yếu là phụ nữ và giới trẻ bị kích động kết tội Chính phủ Việt Nam xóa tôn giáo dân tộc Chăm, gây mất đoàn kết dân tộc.

Thực tế, từ triều đại vua Po Rome (từ thế kỷ 17 đến nay), người Chăm chỉ có hai hai dòng tôn giáo là: Awal và Ahier (tiếng Ả Rập có trong Thiên kinh Koran). Bộ Nội vụ nên kiểm tra và khảo sát.

d). Kiến nghị

Căn cứ thông báo chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ số: 159 của thông báo văn phòng chính phủ ngày 17/4/2020 của Văn phòng Chính phủ.

Căn cứ Công văn số: 6955 của Bộ nội vụ- tôn giáo chính phủ, ngày 28/12/2020 về danh mục các tổ chức tôn giáo, tổ chức được cấp chứng nhận đăng ký hoạt động tôn giáo của Bộ Nội vụ.

Căn cứ văn bản số: 520 của Bộ nội vụ - tôn giáo chính phủ về việc trả lời thắc mắc của cử tri liên quan đến tên gọi tôn giáo, ngày 13/02/2023, của Phạm Thị Thanh Trà, Ủy viên trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Nội Vụ.

a). Xem xét đổi tên tổ chức tôn giáo

Cụm từ “Hồi giáo Bàni” đặt tên trong hai tổ chức tôn giáo tại Bình Thuận và Ninh Thuận từ năm 2007 là không chính xác, cụ thể:

- Hội đồng Sư cả Hồi giáo Bàni tỉnh Ninh Thuận, và

- Hội đồng Sư cả Hồi giáo Bàni tỉnh Bình Thuận

Hai tổ chức tôn giáo ở trên đặt tên chưa đúg hay chưa chính xác, vì đại diện tôn giáo của người Chăm là giới chức sắc, giáo sĩ (Acar) là: “Awal”, còn gọi “Bàni Awal”, hay “Agama Awal”, hay “Hồi giáo dòng Awal”, hay “Islam dòng Awal”.

Awal có nguồn gốc từ Islam, Awal thuộc nhánh Sunni, Awal là dòng Hồi giáo tại Champa vương quốc, và Awal là tên gọi dành cho hệ thống giáo sĩ (Acar) hiện nay.

Awal, có nghĩa Hồi giáo sơ khai, Hồi giáo cũ, Hồi giáo xưa, Hồi giáo Ban đầu, Hồi giáo từ thế kỷ thứ 9 khi mới du nhập vào Chăm pa).

Mặc dù tên gọi hai tổ chức ở trên là chưa chính xác, nhưng vì không phải tên tôn giáo thì tạm chấp nhận. Nhưng, về lâu về dài, để ổn định thì nên thay cụm từ: “Hồi giáo Bàni” thành “Hồi giáo Awal”, là tên chuẩn nhất và chính xác xác nhất, và nhất định các giáo sĩ (Acar) sẽ thống nhất ý kiến, cụ thể:

- Hội đồng Sư cả Hồi giáo Awal tỉnh Ninh Thuận, và

- Hội đồng Sư cả Hồi giáo Awal tỉnh Bình Thuận

Từ những cơ sở lý giải ở trên, để ổn định và chính xác nhất về đặt tên cho tổ chức tôn giáo, các giới bô lão, nhân sĩ, trí thức, sinh viên dân tộc Chăm đề nghị đổi tên tổ chức: “Hội đồng Sư cả Hồi giáo Bàni”, đề nghị đổi thành tên tổ chức mới là: “Ban Đại diện Cộng đồng Hồi giáo Awal”.

b). Xem xét tên tôn giáo

Căn cứ vào các công văn, văn bản, thông báo của Chính phủ và các ban, ngành liên quan đến tôn giáo của người Chăm. Đại diện người Chăm, chúng tôi thống nhất và đồng nhất ý kiến tên gọi tôn giáo do Chính phủ đề ra.

Theo chúng tôi, tên tôn giáo: “Hồi giáo” là thuật ngữ tiếng Việt chuẩn xác nhất để gọi tôn giáo “Islam” hay tôn giáo “Islam dòng Awal”, vì từ “Hồi giáo” tải hết ngữ nghĩa của “Islam” theo tiếng Việt.

Hồi giáo (tiếng Ả Rập: Islam), mang nghĩa “vâng mệnh, quy phục Thượng Đế”, là một tôn giáo Độc Thần do Muhammad sáng lập, nhưng đức tin của Islam thì bắt nguồn từ trước khi Allah tạo ra Adam. “Hồi” ở đây có nghĩa là “Hồi lại”, “Hoàn lại”, “Về lại nguyên thủy”, ngược lại dòng thời gian từ thời Muhammad đến thời kỳ nguyên thủy ban đầu, nghĩa là từ Rasun cuối cùng Muhammad ngược lại đến nabi Jessu, kế tiếp là nabi Musa, kế tiếp là nabi Ibraham, rồi đến thời kỳ nguyên thủy là nabi Adam. Hồi ở đây nghĩa là hồi lại trạng thái ban đầu và thực hiện đúng đắn cho một tôn giáo độc thần mà Allah đã chỉ định. "Sup-ha-na-hu wa ta-a-la" có nghĩa: “Vinh Quang Thượng Đế, Đấng Quyền Lực Tối cao”. Đồng thời tín đồ Hồi giáo phải hoàn thiện theo lời dạy của Thiên kinh Koran và cố gắng giữ Ngũ trụ.

Do vậy, tùy theo ngôn ngữ mà ngữ nghĩa như sau:

Awal: là tiếng Ả Rập mà người Chăm đang dùng (người Chăm dùng từ thời vua Po Rome (1627-1651) đến nay. Awal còn gọi: Agama Awal (đạo Awal) hay Bàni Awal (đạo Awal).

Hồi giáo: là tiếng Việt (là tiếng phổ thông để chỉ tôn giáo Islam).

Islam: là tiếng Ả Rập (tên Quốc tế của tôn giáo Hồi giáo)

Khẳng định:

Hồi giáo, chỉ là tiếng Phổ thông mà người Chăm gọi: Awal, hay Ả Rập gọi: Islam.

Hồi giáo: là tên tôn giáo của người Chăm có trong Danh mục của Ban Tôn giáo.

Hồi giáo Bàni: là cụm từ hiện nay có trong tên gọi của tổ chức tôn giáo, chứ không phải tôn giáo của người Chăm.

Cụm từ Hồi giáo Bàni và Hồi giáo Islam, hiện nay là dùng để phân biệt hai tổ chức tôn giáo khác nhau. Chứ không phải phân biệt hai tôn giáo khác nhau.

Kết luận:

1. Vậy cuối tôn giáo của dân tộc Chăm hiện nay tên là gì?

2. Tại Việt Nam hiện nay có 36 tổ chức tôn giáo, thuộc 16 tôn giáo. Tại Mục 6, mục tôn giáo ghi: “Hồi giáo”, bao gồm 7 tổ chức tôn giáo của người Chăm. Căn cứ vào Danh mục của Ban Tôn giáo thì người Chăm được hiểu tôn giáo của mình là: “Hồi giáo”.

3. Trong đoạn 2, nội dung Công văn số 520 của Bộ Nội vụ - Ban Tôn giáo Chính phủ ghi với nội dung: “Trên hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, thông tin tôn giáo của công dân là người Chăm theo Hồi giáo Bàni được ghi nhận cụ thể là “Hồi giáo Bàni” (không ghi chung chung là “Hồi giáo”).

Chúng tôi là dân tộc Chăm, thần dân của vương quốc Chăm pa xưa, nay là công dân của nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, chúng tôi đề nghị Chính phủ Việt Nam, Bộ Nội vụ, Ban Tôn giáo Chính phủ hãy trả lời cho chúng tôi được rõ hơn.

Cuối cùng dân tộc Chăm chúng tôi, tôn giáo ghi là gì”, Hồi giáo hay Hồi giáo Bàni?

Nếu ghi tôn giáo: Hồi giáo, thì Danh mục Hồi giáo đã có tồn tại, điều này không có gì bàn thêm.

Nếu ghi Tôn giáo: Hồi giáo Bàni, thì Hồi giáo Bàni chưa tồn tại trong Danh mục của Ban Tôn giáo Chính phủ. Vậy theo nội dung của công văn số 520 của Bộ Nội vụ, thì Chính phủ Việt Nam sẽ cấp thêm mã số mới thứ 17 cho tôn giáo Chăm mang tên: Hồi giáo Bàni?

4. Nếu Bộ Nội vụ cấp mã số mới tôn giáo của người Chăm mang tên “Hồi giáo Bàni”, thì đề nghị Bộ Nội vụ phải giải thích cho dân Chăm chúng tôi được hiểu, “Bàni” là gì? nguồn gốc từ “Bàni”? tại sao Chính phủ tùy ý đặt tên tôn giáo Chăm mang tên “Hồi giáo Bàni”? mà không đặt tên khác hay không hỏi ý kiến dân tộc Chăm? hay không tổ chức Hội thảo cấp quốc gia mời các nhà khoa học, các nhà nghiên cứu có uy tín,… viết bài tham luận giải thích rõ ràng hơn.

Trong khi dân tộc Chăm hay thần dân vương quốc Chăm pa xưa chỉ có hai dòng tôn giáo với thuật ngữ tôn giáo đơn giản là: Awal và Ahier.

Có phải từ khi Chăm pa xóa bỏ trên bản đồ thế giới vào năm 1832, thần dân Chăm pa nói chung và dân tộc Chăm nói riêng, thì tôn ti trật tự, tôn ti thứ bậc, tôn ti xã hội, hay hệ thống phân cấp của tổ chức xã hội Chăm đã bị tan rã và tê liệt như anh không nhận ra em, chú không dám nhận cháu, …ai muốn làm dê cứ làm, ai muốn làm cừu cứ làm, ai dắt mũi cứ dắt, ai làm anh hùng núp cứ núp.

Hy vọng, cha nó lú thì còn chú nó khôn.