Po Saot (Bà Tranh) vua Champa tộc người Rhade (Ede)

Written by Putra Podam
In category Nghiên cứu
May 27, 2024, 9:17 PM

Po Saot (Bà Tranh), trị vì (1655, 1660-1692). Là vị vua theo Islam (Hồi giáo) mang tên Raja Wan Daim (Raja Champa). Theo gia phả vua Champa tại Kelantan- Malaysia thì Po Saot là cháu trai của vua Po Rome (vua theo Islam) với Hoàng hậu người Rhade tên Bia Than Chan (con gái của thủ lĩnh người Rhade), nguồn gốc người Churu và người Rhade. Theo tài liệu Wiki thì cho rằng, Po Saot là con trai của Po Rome và Bia Than Chan.

Ngài nhận tấn phong của vua Việt Nam vào năm Mùi, nhưng cho mãi đến năm Tý, ngài mới lên ngôi. Ngài thoái vị năm Thân, trị vì 33 năm, đóng đô ở Bal Canar, Panduranga (Tuy Phong, Parik).

Theo gia phả vua Champa tại Kelantan (Malaysia) thì Po Saot có tên Raja Wan Daim (Ba Trauh), phong danh Datu Jambu (1670-1686), phong vua Champa (1686-1692).

Năm 1685, Po Saot yêu cầu Cha Ferret, một nhà truyền giáo người Pháp phục vụ tại Champa một bản sao Thiên kinh Qur'an (Koran).

Po Saot lên ngôi Vua tiếp tục tìm cách khôi phục sức mạnh Champa để lấy lại các vùng đất cũ. Năm 1690, nhận thấy quân đội đã mạnh hơn, Po Saot cho quân tiến đánh phủ Thái Khang và Diên Ninh.

Năm 1692, chúa Nguyễn Phúc Chu sai Nguyễn Hữu Cảnh đưa quân đánh tan quân Champa ở Thái Khang và Diên Ninh, đuổi theo vượt biên giới đánh vào Kinh thành nước Champa ở Panduranga.

Năm 1693, quân chúa Nguyễn bắt được vua Champa là Po Saot (Bà Tranh) đưa về Phú Xuân, một năm sau Po Saot qua đời tại Phú Xuân. Chúa Nguyễn đưa em trai của Po Saot là Po Saktiray Da Patih (Kế Bà Tử) lên làm vua, Panduranga được đổi thành Thuận Thành Trấn và vua Champa được gọi là Trấn Vương cai trị Thuận Thành Trấn với sự giám sát chặt chẽ của các quan lại của chúa Nguyễn.

 

Hình 1. Vua Po Saot (Ba Tranh), vua theo Islam (Hồi giáo) mang tên Raja Wan Daim (Raja Champa). Ngài là cháu trai của vua Po Rome với Hoàng hậu người Rhade tên Bia Than Chan (con gái của thủ lĩnh người Rhade), nguồn gốc cha người Churu và và mẹ người Rhade.

 

Hình 2. Vua Po Saot (Ba Tranh), vua theo Islam (Hồi giáo) mang tên Raja Wan Daim, ra trận.

 

Hình 3. Thủ lĩnh người Rhade, cha công chúa Hadrah Hajan Kapak tộc người Rhade trở thành thứ hậu Bia Than Chan của vua Po Rome. Ảnh: Minh họa.

Hình 4. Nhà sàn (nhà dài) của thủ lĩnh người Rhade, cha công chúa Hadrah Hajan Kapak (thứ hậu Bia Than Chan).

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Hình 5. Salasilah Kesultanan Islam Champa - Gia phả vua Islam tại Champa.